Rỉ sét là gì? Những cách khắc phục rỉ sét mà bạn nên biết

1. Rỉ sét là gì?

Rỉ sét (còn gọi là rỉ sét hay ăn mòn) là hiện tượng kim loại bị oxy hóa trong không khí. Rỉ sét được hình thành khi sắt và oxy trong không khí kết hợp với nhau, tạo ra quá trình oxy hóa. Rust xuất hiện và làm kim loại yếu đi. Khi bề mặt tiếp xúc với độ ẩm và không khí lâu ngày, các ốc vít sẽ bị rỉ sét, tạo thành các lỗ rỉ sét trên bề mặt tấm sắt.

Rỉ sét có màu nâu đỏ cam, chồng lên nhau thành vảy, vảy dễ gãy. Lớp rỉ sét không bảo vệ được sắt bên trong mà làm thoái hóa, ăn mòn sắt. Chúng khiến các đồ vật bằng sắt, kim loại bị đổi màu và trở nên xấu xí.

Rỉ sét (còn gọi là rỉ sét hay ăn mòn) là hiện tượng kim loại bị oxy hóa trong không khí

Một miếng sắt bị rỉ sét hoàn toàn sẽ phồng lên, tăng thể tích lên khoảng tám lần. Những vết rỉ sét giống như bọt biển sẽ dễ dàng hút nước và phân hủy.

Việt Nam là nước có khí hậu nóng ẩm và đây là môi trường rất thích hợp cho bệnh gỉ sắt phát triển. Trong nhiều gia đình Việt, những đồ vật bằng kim loại bị rỉ sét có lẽ không còn xa lạ nữa.

2. Tìm hiểu nguyên nhân gây rỉ sét

Quá trình gỉ sắt là một quá trình tự nhiên, có thể xảy ra với bất kỳ vật kim loại nào và đôi khi khó tránh khỏi. Các đồ vật, thiết bị bằng kim loại đều có hàm lượng sắt bên trong hoặc được làm từ rất nhiều sắt. Vì vậy, chúng đều dễ bị hình thành rỉ sét trên bề mặt.

Môi trường là yếu tố tác động rất lớn đến quá trình này, trong đó tác động nhiều nhất là thời tiết, độ ẩm. Sắt trong môi trường ẩm ướt, nhiều nước là tác nhân gây oxy hóa. Thời tiết ẩm ướt của Việt Nam là nguyên nhân hàng đầu gây ra hiện tượng này.

Ngoài ra, khí CO2 hòa tan trong nước cũng là một nguyên nhân. Bề mặt dụng cụ, thiết bị bằng sắt bị nhiễm bẩn, không sạch, hàm lượng cacbon trong thép… cũng có thể là nguyên nhân gây rỉ sét.

Sắt trong môi trường ẩm ướt, nhiều nước là tác nhân gây oxi hóa

3. Cách chống rỉ sét và loại bỏ rỉ sét bạn nên biết

Như đã đề cập ở trên, quá trình rỉ sét là điều không thể tránh khỏi. Việc rỉ sét các dụng cụ, thiết bị kim loại có thể không ảnh hưởng nhiều đến tính mạng và sức khỏe con người. Tuy nhiên, trong một số ngành công nghiệp, rỉ sét mang lại nhiều vấn đề. Đông Á xin liệt kê một số cách chống rỉ sét thường được sử dụng trong công nghiệp sản xuất và các cách tẩy rỉ sét trong sinh hoạt gia đình.

3.1 Cách chống rỉ sét

Sắt là nguyên liệu rất quan trọng trong nhiều ngành sản xuất, đặc biệt là ngành xây dựng. Vì vậy, việc ngăn ngừa và làm chậm quá trình rỉ sét là rất quan trọng. Dưới đây là một số cách phổ biến:

Sử dụng hợp kim chống gỉ: hợp kim được sử dụng rộng rãi nhất là sắt trộn với crom oxit. Tốc độ rỉ sét của hợp kim này chậm hơn bình thường. Tuy nhiên, khi thiết kế và sử dụng loại vật liệu, hợp kim này cần có biện pháp bảo vệ để tránh tiếp xúc với bên ngoài. Vì sắt trộn với crom oxit chỉ rỉ sét chậm hơn chứ không ngăn chặn được 100% rỉ sét.

Mạ sắt, thép: Thông thường, các nhà sản xuất sẽ sử dụng phương pháp mạ để chống rỉ sét. Có hai loại: mạ thông thường và mạ điện. Mạ thường được sử dụng thường xuyên hơn vì nó rẻ hơn và bám chặt vào thép. Quá trình ăn mòn sẽ bắt đầu trên lớp mạ kẽm trước tiên thay vì lớp sắt bên dưới. Ngoài ra cadmium và nhôm còn được dùng trong mạ để bảo vệ sắt.

Kiểm soát độ ẩm: Nếu có thể kiểm soát được độ ẩm trong khí quyển thì có thể tránh được rỉ sét. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ áp dụng cho việc vận chuyển vật liệu, thiết bị kim loại bằng bao bì silica gel bằng đường biển.

Lớp phủ: Lớp phủ là giải pháp phổ biến nhất để bảo vệ sắt khỏi rỉ sét. Các lớp phủ như sơn sẽ được trộn với chất chống rỉ sét, sau đó phun hoặc quét lên bề mặt thiết bị. Trong cuộc sống hàng ngày, cổng, cửa hay các dụng cụ bằng kim loại thường sử dụng phương pháp này. Phương pháp này cũng được ưa chuộng trong các dự án xây dựng, tàu thép và ô tô.

Mạ sắt thép là giải pháp chống rỉ sét

3.2 Cách tẩy rỉ sét dễ dàng tại nhà

Nếu các đồ dùng bằng kim loại trong nhà bị rỉ sét, bạn có thể tham khảo những cách tẩy rỉ sét tại nhà đơn giản sau đây:

Dùng dung dịch muối chanh

Trong chanh có chất limonene, được dùng làm chất tẩy rửa và tẩy rửa. Trộn chanh với muối thành dung dịch tẩy rỉ sét rất hiệu quả. Hoặc bạn có thể rắc muối lên vùng kim loại bị rỉ sét, sau đó vắt nước cốt chanh lên trên muối. Sau 2 giờ sử dụng, chà vỏ chanh lên vùng bị rỉ sét để làm sạch mà không bị ăn mòn bề mặt dụng cụ

Trộn chanh với muối thành dung dịch tẩy rỉ sét rất hiệu quả

Dùng giấm trắng

Giấm trắng có tính chất acetic nên nó có thể phản ứng với rỉ sét và sau đó làm sạch nó. Nếu dụng cụ cần làm sạch có đường kính nhỏ, bạn có thể ngâm chúng trong bát giấm vài giờ sau đó chà sạch bằng nước.

Nếu khu vực cần tẩy rỉ sét có đường kính lớn, hãy ngâm vài miếng bông hoặc giẻ lau với giấm rồi phủ lên vết rỉ sét hoặc đổ giấm lên khu vực đó. Để nó trong vài giờ và làm sạch lại. Phương pháp này hiệu quả hơn với các vết rỉ sét quy mô nhỏ.

Giấm trắng có tính chất acetic nên có thể phản ứng với rỉ sét và loại bỏ nó

Sử dụng baking soda

Baking soda (còn gọi là baking soda) là chất tẩy rửa thường được sử dụng để loại bỏ các chất bẩn cứng đầu, trong đó có rỉ sét. Bạn trộn baking soda với nước thành hỗn hợp đặc, sau đó bôi lên những chỗ bị rỉ sét trên dụng cụ, thiết bị. Tỷ lệ trộn phụ thuộc vào mức độ rỉ sét và kích thước của khu vực rỉ sét. Sau khi ủ vài giờ, dùng bàn chải chà xát và vết rỉ sét sẽ biến mất.

Baking soda (hay còn gọi là baking soda) là chất tẩy rửa thường được sử dụng để loại bỏ các chất bẩn cứng đầu, trong đó có rỉ sét.

Sử dụng khoai tây và nước rửa chén

Khoai tây ngoài việc là thực phẩm thông dụng trong nhà bếp còn có tác dụng tẩy rỉ sét khi kết hợp với nước rửa chén. Cắt khoai tây thành từng lát mỏng, sau đó ngâm vào bát nhỏ nước rửa chén khoảng 20 phút. Sau đó, bạn lấy những lát khoai tây đắp lên vết rỉ sét trong 2 giờ. Cuối cùng bạn chỉ cần dùng khăn lau sạch vết rỉ sét trên các dụng cụ kim loại.

Khoai tây ngoài việc là thực phẩm thông dụng trong nhà bếp còn có tác dụng tẩy rỉ sét khi kết hợp với nước rửa chén.

4. Hóa chất tẩy rỉ sét là gì?

Thông thường trong công nghiệp và sản xuất, việc loại bỏ rỉ sét bằng các phương pháp trên không thể giải quyết được do sự khác biệt về quy mô. Vì vậy, các nhà nghiên cứu đã sản xuất ra nhiều loại hóa chất tẩy rỉ sét để ứng dụng ở quy mô công nghiệp.

4.1 Hóa chất cứu hộ kim loại

Đây là sản phẩm tẩy rỉ sét có xuất xứ từ Mexico. Loại tẩy rỉ sét này rất được ưa chuộng trong sản xuất và được người Việt Nam ưa chuộng. Metal Rescue có khả năng làm sạch mạnh mẽ, loại bỏ các vết rỉ sét cũ, trong đó có một số oxit trên đồng.

Mặc dù có khả năng loại bỏ rỉ sét tốt nhưng Metal Rescue vẫn duy trì được mức độ an toàn cao cho người sử dụng và thiết bị. Chúng không chứa độc tố VOC dễ bay hơi (gây ung thư) và không gây ô nhiễm môi trường

Việc sử dụng hóa chất này cũng rất dễ dàng. Bạn chỉ cần pha loãng theo tỷ lệ phù hợp và tùy theo kích thước chỗ rỉ sét. Hóa chất Metal Rescue còn có thể tái sử dụng nhiều lần nên chi phí sử dụng rất hợp lý.

4.2 Hóa chất tẩy rỉ sét SYK

Đây là hóa chất chuyên dùng để tẩy gỉ sắt có nguồn gốc từ Nhật Bản. Với nồng độ cao và độ pha loãng lên tới 1:100, Rust Remover là sự lựa chọn của nhiều nhà máy công nghiệp. Với cơ chế làm mềm rỉ sét, bụi bẩn trong thời gian ngắn, giải pháp này rất an toàn cho người sử dụng và môi trường.

Trên đây là giải đáp cho câu hỏi rỉ sét là gì và cách khắc phục vết rỉ sét hiệu quả, nhanh chóng. Nếu bạn muốn tìm hiểu về các hiện tượng hóa học và các hóa chất khác, hãy truy cập website Đông Á để biết thêm thông tin.