Dầu ông già Cyclohexanone – Đặc tính và ứng dụng của CYC

Dầu Clematis không chỉ là chất phụ gia cho keo PVC mà còn đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực như hóa chất, dệt may, bao bì và nhiều lĩnh vực khác. Trong bài viết này Đông Á sẽ giải thích vì sao gọi là dầu ông già, cách pha chế và những ứng dụng phổ biến hiện nay.

Dầu ông già ứng dụng trong sản xuất

1.Tại sao Cyclohexanone được gọi là dầu ông già?

Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng từng nghe đến “dầu ông già” nhưng tại sao lại có tên gọi này, và tên khoa học của dầu ông già là gì? Hãy cùng tìm hiểu câu chuyện nguồn gốc tên gọi của loại dầu này nhé.

Nguồn gốc của “lão dầu” bắt nguồn từ cuộc gặp gỡ giữa võ sư Tâm Linh và ông Trần Tú Vân. Khi đó, ông Tâm Linh thuê xưởng của ông Trần Tú Vân để mở rộng kinh doanh. Bởi vì dầu Cyclohexanone (CYC) là nguyên liệu hóa học chính trong ngành in.

Sau đó, sau khi giải phóng, công việc giảm dần, ông Tâm Linh và ông Trần Tú Vân ít có cơ hội gặp mặt. Một buổi chiều tháng 6 năm đó, võ sư Tâm Linh bất ngờ gặp một ông lão người Hoa khoảng ngoài 60 tuổi – thủ kho của ông Trần Tú Vân. Anh đạp xe chở lon dung môi PVC đi bán.

Một ông già người Hoa khoảng 60 tuổi bán đồ khắp nơi trong thành phố. Ông đi suốt từ Lý Thái Tổ, Phùng Hưng, chợ Kim Biên đến tiệm sơn Nguyễn Văn Cừ. Những cửa hàng sơn này sau đó sẽ bán chúng cho các nhà in màn hình.

Tuy nhiên, sau khi dùng hết dầu PVC, ông Tâm Linh đến kho của ông Trần Tú Vân để mua dầu nhưng không tìm được người Trung Quốc và nhà máy do nhà nước quản lý. Dù đã đi khắp nơi để mua nhưng tôi vẫn không tìm thấy dầu Cyclohexanone. Khi mang về một chai dầu nhỏ, chủ quán nhận ra và khẳng định đây là dầu của ông già, không biết dầu Cyclohexanone là gì.

Từ đó, dầu ông lão xuất hiện và tồn tại khắp Sài Gòn. Ở đâu hỏi về dầu ông già thì ai cũng biết, nhưng nếu hỏi về dầu ông già thì có lẽ đếm được số người biết trên đầu ngón tay.

2.Định nghĩa dầu ông già

Dầu Clematis hay còn gọi là Cyclohexanone (CYC) là dung môi hữu cơ có khả năng hòa tan nhiều chất hữu cơ. Tồn tại dưới dạng chất lỏng trong suốt, không màu, không tan trong nước và có mùi tương tự như axeton.

Dầu phong lữ nguyên chất đôi khi có thể chuyển sang màu vàng. Trong PVC, Cyclohexanone được sử dụng làm chất phụ gia cho keo PVC, làm chất phủ để tăng độ bám dính cho sơn, hoặc làm chất tẩy trắng nên trở thành chất rất cần thiết cho sơn và mực in.

Công thức hóa học của Cyclohexanone

Cyclohexanone có công thức hóa học C6H10O

3. Đặc tính của tinh dầu phong lữ

C6H10O là chất lỏng không màu, có mùi giống axeton, không tan trong nước. Tuy nhiên, nó có thể bị oxy hóa và chuyển sang màu vàng theo thời gian.

Khối lượng phân tử 98,15 g/mol

Mật độ: 0,9478 g/cm3

Độ hòa tan trong nước: 8,6 g/100ml (20 độ C)

Nhiệt độ sôi: 155,65 độ C (312,17 độ F; 428,8K)

Điểm nóng chảy: -47 độ C (-53 độ F; 226K)

Áp suất hơi: 5 mmHg (20 độ C)

Chỉ số khúc xạ: 1.447

Độ nhớt: 2,02 Cp ở 25 độ C

Cyclohexanone phản ứng với thuốc thử Grignard, Olefin trong điều kiện phản ứng Wittig hoặc phản ứng Horner – WAdsworth – Emmons,…

4. Quy trình pha chế dầu ông già

Hiện nay có hai phương pháp điều chế và sản xuất Cyclohexanone

Nhờ quá trình oxy hóa Cyclohexanol sẽ tạo ra dung môi Cyclohexanone, với chất xúc tác là Crom Trioxide.

Trong quá trình oxy hóa Cyclohexane trong không khí với chất xúc tác coban, Cyclohexanone được tạo ra

C6H12 + O2 → (CH2)5CO + H2O

Đây là sự hình thành của Cyclohexanol và hỗn hợp này. Với tên gọi “Dầu KA”, đây là nguyên liệu chính để sản xuất axit adipic. Ngoài ra, quá trình oxy hóa còn có sự tham gia của các gốc hydroperoxide và các chất trung gian. Trong một số trường hợp, cyclohexanol tinh khiết thu được bằng cách hydrat hóa cyclohexene. Cyclohexanone cũng có thể được sản xuất bằng cách hydro hóa một phần phenol:

C6H5OH + 2H2 → (CH2)5CO

Để tạo thuận lợi cho sự hình thành cyclohexanol, quá trình này có thể được điều chỉnh.

5. Những điều cần biết khi sử dụng và bảo quản tinh dầu phong lữ

Cyclohexanone được coi là dung môi công nghiệp ở mức độ an toàn cho sức khỏe. Tuy nhiên, loại dung môi này cũng là một loại hóa chất và vẫn sẽ nguy hiểm khi sử dụng và bảo quản. Vì vậy, để tránh tai nạn hóa chất, bạn cần lưu ý những điều sau:

Để bảo quản tinh dầu phong lữ bạn nên chú ý những điều sau:

Phải được bảo quản ở nơi thông thoáng, tránh xa các nguồn gây cháy, các nguồn nhiệt khác và ánh nắng mặt trời. Nó phải được kiểm soát bằng hệ thống xử lý hơi thích hợp và không được thải vào không khí.

Nên bảo quản ở nhiệt độ môi trường xung quanh và đảm bảo thông gió

Trong quá trình bảo quản, tránh xa các bình xịt, các chất dễ cháy, các chất ăn mòn và oxy hóa

Khi không sử dụng nên cho vào hộp và đậy kín

6. Cách xử lý sự cố khi tiếp xúc với dầu ông già

Bởi Cyclohexanone có thể ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người. Vì vậy trong trường hợp tiếp xúc với dầu ông già, việc sơ cứu bạn cần lưu ý những điều sau:

Khi mắt tiếp xúc với Cyclohexanone, bạn cần rửa ngay bằng nước lạnh ít nhất 15 phút.

Nếu tiếp xúc với da, hãy cởi bỏ quần áo và giày bị nhiễm bẩn và rửa vùng bị ảnh hưởng trong 15 phút. Nếu bị phơi nhiễm nặng, bạn nên rửa bằng xà phòng dự phòng sát trùng và bôi kem kháng khuẩn lên vùng da bị ảnh hưởng.

Khi hít phải, nạn nhân cần di chuyển đến nơi thoáng mát và cần hô hấp nhân tạo nếu không thở được.

Trong trường hợp nuốt phải Cyclohexanone, nạn nhân phải được phép nôn hoàn toàn. Nếu không thể tự nôn được thì không được uống bất cứ thứ gì nếu không có hướng dẫn của nhân viên y tế.

Trong mọi trường hợp, sau khi sơ cứu, bạn cần đến cơ sở y tế gần nhất để được chăm sóc cẩn thận.

7. Ứng dụng tinh dầu phong lữ trong đời sống sản xuất

Do những đặc tính độc đáo của nó, Cyclohexanone đóng vai trò quan trọng trong sản xuất ở nhiều lĩnh vực khác nhau.

Hóa chất: Dầu Clematis được sử dụng làm dung môi cho thuốc diệt nấm và thuốc trừ sâu. Ngoài ra, nó còn là nguyên liệu tổng hợp các chất hữu cơ đặc biệt trong sản xuất axit adipic, nylon và acprolactam. Một trong những nguyên liệu sản xuất thuốc diệt cỏ, chất nhũ hóa, thuốc kháng histamine, amin và chất xúc tác trong tổng hợp nhựa polyester.

Công nghiệp dệt may: Với tính chất đặc trưng, ​​C6H10O được dùng làm chất phụ gia trong dung dịch bạc và xà phòng nhôm để ngâm sợi.

Cyclohexanone là nguyên liệu sản xuất hóa chất

Phụ gia trong ngành dệt may

Công nghệ kéo: CYC là chất phụ gia trong keo PVC để điều chỉnh tốc độ bay hơi.

Bao bì: dùng trong lớp phủ giấy bóng kính, đồng dung môi cho cellulose nitrat.

Nguyên liệu sản xuất bao bì

Thuộc da: Dùng làm phụ gia tăng độ bám dính cho các lớp sơn và làm chất tẩy trắng.

Ngoài ra, CYC còn là thành phần trong hỗn hợp dung môi dùng cho mực in và PVC. Không những vậy, nó còn được dùng làm nguyên liệu để tổng hợp các loại nhựa khác. Phụ gia phủ bề mặt chống ẩm cho sơn mài cellulose nitrat, chất tăng độ chảy cho sơn mài cellulose axetat và tẩy sơn

Dầu ông già được bày bán khắp nơi nhưng bạn nên cân nhắc kỹ để lựa chọn nhà cung cấp uy tín. Như vậy, qua bài viết này chúng tôi đã giải thích tại sao dầu Cyclohexanone được gọi là dầu ông già, tính chất và ứng dụng thực tế của nó. Hy vọng Đông Á đã mang đến cho bạn đọc những thông tin hữu ích.