Table of Contents
Axit hypoclorơ – HClO là gì?
Định nghĩa axit hypoclorơ – HClO là gì?
HClO là một axit yếu gọi là axit hypochlorous, dùng để khử trùng và làm sạch bể bơi. Axit hypochlorous còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như hydrogen hypochlorite, clo hydroxit. Hợp chất này có công thức hóa học là HClO, và trong một số ngành công nghiệp nó còn có công thức HOCl. Axit hypochlorous là chất khử trùng rất phổ biến hiện nay.
Tính chất hóa lý đặc biệt của axit hypochlorous HClO là gì?
HClO cũng có những tính chất vật lý và hóa học độc đáo riêng. Nó không chỉ dễ dàng phân biệt với các hóa chất khác mà còn tham gia vào nhiều phản ứng hóa học. Bạn đọc có thể tham khảo các thuộc tính sau:
Tính chất vật lý
Khối lượng của một phân tử axit hypoclorơ HClO là 52,46 g/mol, độ pH là 7,53.
Trong điều kiện bình thường, HClO tồn tại ở trạng thái lỏng không màu, tan trong nước. Axit clo không ổn định, nó phân ly thành axit hypochlorous ở trạng thái oxy hóa +1. Thể hiện tính chất đặc trưng là tác nhân oxy hóa mạnh, có thể gây nổ hóa học khi tiếp xúc với các chất khác.
Tính chất hóa học
Tính chất hóa học của HClO
Để chứng minh tính chất độc đáo của mình, HClO sẽ tham gia vào các phản ứng nổi bật như:
Trong quá trình phân ly, dạng anion hypochlorite, dù ở trạng thái dung dịch hay trạng thái ngậm nước, đều phản ứng. Và phản ứng này là thuận nghịch, có thể xảy ra theo cả hai chiều: HClO ⇔ OCl- + H+
Phản ứng với axit clohiđric tạo ra khí clo. Phương trình phản ứng: HClO + HCl → H2O +Cl2
Thể hiện tính oxi hóa mạnh, sản phẩm tạo thành cũng là khí clo ở điều kiện tiêu chuẩn: 2HClO + 2H+ + 2e- ⇔ Cl2 + 2H2O
Muối của HClO có tên gọi là hypochlorite, NaClO là một trong những hypochlorite nổi bật nhất và là chất độn rất tích cực trong chất tẩy rửa.
Tổng hợp các phương pháp điều chế axit hypoclorơ – HClO
Tùy theo quy mô và mục đích sử dụng, axit hypochlorous có thể được điều chế bằng nhiều cách khác nhau:
Dùng khí clo tạo bọt trong nước: Cl2 + H2O ⇔ HClO + HCl
Là sản phẩm của phản ứng của kali hypoclorit với nước: H2O + KClO → KHCO3 + HClO
Đó cũng là do phản ứng của Ca(ClO)2 với nước với sự có mặt của khí CO2 làm chất xúc tác. Sản phẩm tạo ra muối kết tủa và dung dịch HClO không màu: H2O + Ca(ClO)2 → CaCO3 (kết tủa) + HClO
Axit hypoclorơ – HClO có ứng dụng gì trong đời sống?
Axit hypoclorơ – HClO có ứng dụng gì trong đời sống?
Trong cuộc sống, HClO được sử dụng khá phổ biến và thông dụng để tẩy trắng, khử mùi. Do đặc tính oxy hóa đặc trưng nên nó được dùng làm chất khử trùng, dùng trong xử lý nước thải và khử trùng bể bơi.
HClO cũng là một trong những thành phần tham gia vào quá trình chuyển hóa anken thành clorua clohiđric. Đặc biệt liên quan đến hoạt hóa bạch cầu trung tính bằng cách peroxid hóa các ion clorua.
Trong công nghiệp thực phẩm, HClO được dùng để xử lý thực phẩm trước khi chế biến. Hợp chất này được đặc biệt tạo ra từ dung dịch HClO yếu bằng cách pha loãng nước và muối, thường được dùng để tạo ra chất kháng khuẩn an toàn.
Tính chất vượt trội của axit hypochlorous so với natri hypoclorit và ozon
Axit hypochlorous – HClO có khả năng diệt khuẩn trong rau quả
Xét về đặc tính kháng khuẩn và khử trùng, axit hypochlorous (HClO) hiệu quả hơn dung dịch natri hypoclorit (thuốc tẩy). Đầu tiên, chất tẩy rửa có chứa clo có tác dụng khử trùng dựa trên độ mạnh của hai điện tích âm. Vì bề mặt vi khuẩn cũng mang điện tích âm và ion hypochlorite cũng mang điện tích âm nên chúng sẽ đẩy nhau.
Nhưng theo cơ chế này thì khả năng tiêu diệt vi khuẩn sẽ thấp. HClO tác động trực tiếp đến vi khuẩn bằng cách xâm nhập qua màng tế bào. Oxy hóa nhân tế bào và các chất chứa trong đó, khiến chúng nhanh chóng chết đi.
Ozone là chất được sử dụng trong vệ sinh thực phẩm nhằm giúp loại bỏ chất bẩn bám trên thực phẩm. Tuy nhiên, đây là loại khí không ổn định trong dung dịch nên không thích hợp để khử trùng các bề mặt tiếp xúc. Ứng dụng chính của ozone là vệ sinh thực phẩm.
Nhưng nó phải được tái tạo liên tục và là chất có nồng độ bị giới hạn ở một ngưỡng nhất định. Trong khi đó, HCLO là chất ổn định trong dung dịch và có thể sử dụng ở nồng độ cao (khoảng 60 ppm). Vì vậy, so với ozone, HClO thuận tiện hơn trong vệ sinh thực phẩm, có khả năng làm sạch tốt hơn và không cần phải tráng lại sau khi sử dụng.
HClO là chất điện li mạnh hay yếu?
Chất điện ly mạnh là chất khi hòa tan trong nước các phân tử hòa tan sẽ phân ly thành ion. Quá trình điện phân là phản ứng một chiều, không xảy ra phản ứng thuận nghịch. Chất điện ly yếu là chất khi hòa tan trong nước chỉ có một phần phân tử hòa tan phân ly thành ion. Các phân tử còn lại sẽ tồn tại ở dạng ban đầu trong dung dịch. Quá trình phân ly này là một phản ứng thuận nghịch, tuân theo nguyên lý Le Satlie.
HClO là chất điện li yếu vì HClO là axit yếu, chỉ một phần phân tử hòa tan phân ly thành ion. Phần còn lại tồn tại dưới dạng phân tử tự nhiên và ở dạng dung dịch. Khi điện phân, chất này bị phân hủy thành các anion hypoclorit OCl- và H+.
Phương trình điện phân HClO: HClO ⇆ H+ + ClO−
Muối được tạo ra từ bazơ ClO – có tính khử trùng và làm sạch mạnh. Vì vậy nên được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất chất tẩy rửa, hóa chất, xử lý nước hay trong công nghiệp thực phẩm,…
HClO có tác hại gì tới sức khỏe không?
HClO có tác hại gì tới sức khỏe không?
Mặc dù nó được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, rất ít người biết HClO có độc hại với sức khỏe con người hay không? Nhiều người cũng có câu hỏi tương tự và câu trả lời là có!
Một lượng HClO đủ lớn có thể gây ra những ảnh hưởng có hại cho sức khỏe nếu nó tiếp xúc với phổi, mắt, dạ dày hoặc da của bạn. HClO là hợp chất oxy hóa mạnh có thể gây kích ứng, bỏng, viêm hoặc tổn thương các mô sống.
Nếu không may tiếp xúc với HClO, bạn sẽ nhận thấy các triệu chứng và nên thực hiện các biện pháp khẩn cấp sau:
Giao tiếp bằng mắt
Gây đau, đỏ, sưng và chảy nước mắt, mờ mắt hoặc tệ hơn là mù lòa. Lúc này, bạn cần rửa mắt bằng nước sạch ít nhất 15 phút. Hãy nhắm mắt và mí mắt thật chặt rồi đến bệnh viện ngay.
Tiếp xúc với da
HClO khi tiếp xúc trực tiếp với da có thể gây đau, phồng rộp, tấy đỏ, sưng tấy, loét hoặc nhiễm trùng. Bạn cần rửa sạch da bằng nước sạch trong ít nhất 15 phút. Cởi bỏ quần áo và giày ướt, băng bó vết thương nếu cần thiết và đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay.
Hít phải
Khí HClO khi hít phải sẽ gây ho, khó thở, ngạt hoặc viêm phổi. Điều bạn cần làm là rời khỏi khu vực có HClO và hít thở không khí trong lành. Nếu bạn khó thở, hãy sử dụng máy thở và đến bệnh viện gần nhất.
Đã nhập
Gây đau họng, buồn nôn, nôn ra máu, đau dạ dày hoặc loét dạ dày. Uống nhiều nước để pha loãng HClO trong dạ dày. Tuyệt đối không nôn mửa và không uống sữa vào thời điểm này.
Bài viết trên cung cấp thông tin về axit hypochlorous cùng với những ứng dụng quan trọng của nó. Hy vọng bài viết này của CVG Group sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về HClO là gì và tính chất của hợp chất axit yếu này.
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.
