Table of Contents
Dung môi hexan là chất lỏng trong suốt và có mùi đặc trưng
1. Tìm hiểu về dung môi Hexane
Theo định nghĩa, Hexane (hexane) là một hydrocarbon thuộc nhóm ankan. Cụ thể, “hex” có nghĩa là 6 nguyên tử carbon trong công thức cấu trúc và “ane” có nghĩa là các nguyên tử cacbon này được liên kết với nhau bằng liên kết đơn.
Hexan có công thức cấu tạo: C6H14 hoặc CH3(CH2)4CH3.
Ngoài hexane, C6H14 còn có tên gọi khác là Isohexane, Neohexane.
Dung môi hexane là chất lỏng trong suốt, có mùi đặc trưng giống xăng, không phân cực và có độc tính thấp.
2. Tính chất nổi bật của Hexane
C6H14 là dung môi có đặc tính và màu sắc độc đáo. Không chỉ vậy, hương thơm đặc biệt còn có thể khiến bạn nhận ra ngay. Hãy cùng Đông Á khám phá những tính chất lý hóa nổi bật của C6H14 nhé.
2.1.Tính chất vật lý
Hexane tồn tại dưới dạng chất lỏng trong suốt có mùi thơm đặc trưng. C6H14 là dung môi không phân cực, có độc tính thấp. Với khối lượng phân tử 86,18g/mol, mật độ 0,655 g/cm3, nhiệt độ đông đặc là 95 độ C, nhiệt độ sôi là 69 độ C.
Ngoài ra, C6H14 còn có điểm chớp cháy 23,3 độ C, điểm cháy tự phát 2233,9 độ C, độ hòa tan trong nước ở 20 độ C là 13mg/l, độ nhớt 0,294cp ở 20 độ C.
2.2.Tính chất hóa học
Trong phân tử C6H14 chỉ tồn tại liên kết. Đó là những liên kết sigma bền vững. Vì vậy, C6H14 tương đối trơ về mặt hóa học. Khi ở nhiệt độ thường, C6H14 thường không phản ứng với bazơ, axit hoặc chất oxy hóa mạnh như KMnO4.
Hexan có tính chất đặc trưng của nhóm ankan, dưới tác dụng của chất xúc tác, ánh sáng và nhiệt, tham gia các phản ứng thế, phản ứng oxy hóa và phản ứng tách.
Khi sử dụng tác nhân nhẹ hoặc đun nóng hỗn hợp hexan và clo sẽ xảy ra phản ứng thế giữa nguyên tử hydro bằng clo.
C6H14 + Cl2 → C̉6H13Cl + HCl
Halogen hóa là phản ứng thay thế H bằng halogen. Và các dẫn xuất halogen là những sản phẩm có chứa halogen.
Khi đốt, pentan cháy tạo ra CO2, H2O và tỏa nhiều nhiệt.
C5H12 + 8O2 → 5CO2 + 6H2O
Trong trường hợp không đủ oxy, pentan sẽ cháy không hết, ngoài CO2 và H2O còn tạo ra các sản phẩm khác như bồ hóng và CO, vừa làm giảm khả năng tỏa nhiệt, vừa gây độc cho môi trường.
Dưới tác dụng của các chất xúc tác (Cr2)3, Fe, Pt,..) và nhiệt, ankan bị khử hydro tạo thành hydrocacbon chưa no và liên kết CC bị phá vỡ tạo thành các phân tử nhỏ hơn.
3. Điều chế Hexan
Phương pháp điều chế C6H14
Để điều chế Hexane, người ta sử dụng các phương trình sau:
C2H5Cl + C4H9Cl + Na → C6H14 + NaCl
C6H12 + H2 → C6H14 (Trong điều kiện và nhiệt độ xúc tác Ni)
4. Điểm giống và khác nhau giữa hexane và n-hexane
Hexane và n-hexane thường bị nhầm lẫn với nhau do có cùng công thức hóa học. Tuy nhiên, hai chất này là hai chất hoàn toàn khác nhau dù có cùng công dụng. Dưới đây là những điểm tương đồng và khác biệt của hexane và n-hexane.
Phân biệt hexan và n-hexan
Như nhau:
Cả Hexane và n-hexane đều có công thức hóa học C6H14
Cả hai hợp chất đều là chất lỏng ở nhiệt độ và áp suất phòng.
Cả hai đều là hydrocacbon béo.
Hexane có đồng phân cấu trúc n-hexane
Khối lượng mol của các hợp chất Hexane và n-Hexane bằng nhau.
Khác biệt:
Sự khác biệt lớn nhất giữa Hexane và n-hexane là hexane có 5 đồng phân cấu trúc có cấu trúc phân nhánh hoặc không phân nhánh trong khi n-hexane là cấu trúc không phân nhánh.
Ngoài ra, xét về tính chất thì n-hexane có nhiệt độ cao hơn các chất Hexane khác.
5. Hexane có ảnh hưởng tới sức khỏe con người không?
Nếu bạn đang thắc mắc liệu Hexane có được sử dụng phổ biến như vậy không và liệu nó có ảnh hưởng đến sức khỏe con người hay môi trường xung quanh hay không thì câu trả lời là có.
Hexane có thể gây độc cho cơ thể qua đường hô hấp và da. Bởi đây là dung môi có các phản ứng trùng hợp olefin như propylene, chiết dung môi từ cao su, dầu mỏ, chất pha loãng sơn và sơn dung môi thực vật.
Khi C6H14 xâm nhập vào cơ thể, tiếp xúc lâu dài có thể gây ra các triệu chứng chóng mặt, nhức đầu, tê liệt, yếu cơ và một số triệu chứng ngộ độc mãn tính khác. Nếu nghiêm trọng hơn có thể gây ngất xỉu, bất tỉnh hoặc tử vong.
Đối với những nhà máy chứa nồng độ N-Hexane cao, công nhân tiếp xúc lâu dài có thể mắc các bệnh về thần kinh.
Bởi chưa có nghiên cứu cụ thể nào về việc sử dụng dầu ăn hay thực phẩm chứa hexane có thể gây bệnh cho cơ thể con người hay không. Vì vậy, dung môi này vẫn được coi là chất an toàn, không gây nguy hiểm cho cơ thể con người và môi trường.
6. Ứng dụng đa dạng của dung môi Hexane trong đời sống
Hexane là dung môi có vai trò quan trọng trong sản xuất cũng như đời sống con người. Dưới đây là những ứng dụng điển hình phổ biến:
6.1. Ứng dụng trong cuộc sống
Ứng dụng C6H14 trong sản xuất dầu đậu nành, dầu lạc
Hexane là nguyên liệu không thể thiếu trong làm dung môi chiết xuất dầu thực vật như dầu hạt lanh, dầu đậu nành, dầu lạc và dầu hướng dương, chiết xuất lá sả.
Ngoài ra, hexane thường được sử dụng trong tẩy dầu mỡ và làm sạch vải.
6.2.Ứng dụng công nghiệp
Trong công nghiệp sản xuất giấy, sản xuất đồ trang trí nội thất và công nghiệp in ấn (in bằng máy in quay), hexane được sử dụng làm chất tẩy rửa.
C6H14 còn được dùng làm chất pha loãng cho mực in khô và chất pha loãng sơn.
Hexane là thành phần quan trọng trong việc tạo ra các dung môi cơ bản trong các công thức keo xi măng, hay kiểm soát độ nhớt trong sản xuất xi măng, keo. Vì hàm lượng Hexane cao có thể làm cho chất kết dính khô nhanh.
Ứng dụng C6H14 trong ngành sơn
7. Những lưu ý quan trọng khi sử dụng và bảo quản Hexane
Mặc dù độc tính của Hexane không mạnh nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Vì vậy, việc sử dụng và bảo quản Hexan là vô cùng quan trọng, nhằm ngăn chặn những tình huống nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe của bạn và những người xung quanh. Hãy chú ý đến những lưu ý sau:
Sử dụng đúng liều lượng và mục tiêu tiêu chuẩn.
Tránh tiếp xúc trực tiếp, không hít hoặc uống.
Khi sử dụng phải mặc quần áo bảo hộ để bảo vệ cơ thể.
Trong trường hợp không may hóa chất này dính vào da hoặc mắt, bạn nên rửa sạch bằng xà phòng diệt khuẩn, sau đó che phủ vùng da tiếp xúc với hóa chất và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra.
Trong quá trình bảo quản Hexane, bạn nên đặt chất này ở nơi thoáng mát, tránh xa các nguồn nhiệt.
Nói tóm lại, Hexane đóng vai trò quan trọng trong nhiều ứng dụng trong cuộc sống. Tuy nhiên, khi đưa vào sử dụng bạn cần tìm hiểu Hexane là gì, tính chất, ứng dụng và những lưu ý cần thiết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và môi trường, đồng thời tránh những tình huống không mong muốn. có thể xảy ra. Hy vọng những thông tin mà CVG Group cung cấp sẽ mang lại sự hài lòng cho quý khách hàng.
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.
