Table of Contents
Dầu Mazut không chỉ là nhiên liệu dùng để vận hành tàu thuyền mà nó còn là nhiên liệu quan trọng dùng trong các lò nung và nồi hơi. Vậy dầu Mazut là gì? Làm thế nào để phân loại? Đặc điểm và ứng dụng của loại dầu này là gì? Qua bài viết này Đông Á sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc liên quan đến dầu Mazut.
Tổng hợp kiến thức xung quanh dầu Mazut
1.Dầu Mazut là gì?
Dầu nhiên liệu còn được gọi là dầu nhiên liệu hay dầu FO, với tên tiếng Anh là Fuel oil. Dầu FO là một hợp chất hydrocarbon, có nguồn gốc từ dầu mỏ. Đây là loại dầu nhiên liệu thu được thông qua quá trình chưng cất dầu thô nhựa đường và parafin ở áp suất khí quyển trong chân không. Để thu được dầu Mazut, người ta phải chưng cất ở nhiệt độ 250-300 độ C.
Dầu FO thường được sử dụng trong nồi hơi ở các nhà máy công nghiệp, tàu thủy, nhà máy điện.
2. Đặc tính nổi bật của dầu Mazut
Dầu mazut thường tồn tại dưới dạng chất lỏng màu đen, với thành phần chính là cặn từ quá trình chưng cất dầu thô. Loại dầu này thường sôi ở nhiệt độ tương đối cao từ 200 độ C trở lên, thậm chí lên tới 300 độ C.
Tuy nhiên, mỗi loại dầu FO sẽ có những đặc tính riêng nên bạn có thể lựa chọn loại dầu FO phù hợp để đảm bảo đúng mục đích sử dụng và kỹ thuật sử dụng để mang lại kết quả tốt nhất.
3. Phân loại dầu Mazut
Dựa vào tính chất và đặc điểm, dầu FO được chia làm 2 loại chính: dầu FO nhẹ và dầu FO nặng.
Dầu FO nhẹ:
Đun sôi ở nhiệt độ 200 – 300 độ C, tỷ trọng 0,88 – 0,92.
Trong đó có các loại dầu như dầu hỏa (KO), dầu diesel (DO),…
Dầu FO nhẹ được sử dụng làm nhiên liệu đốt lò, với các lò đốt ống khói, lò bay hơi hoặc lò gia đình.
Dầu FO nặng:
Đun sôi ở nhiệt độ trên 320 độ C, tỷ trọng từ 0,92 – 1,0 trở lên.
Được sử dụng chủ yếu trong công nghiệp làm nhiên liệu cho lò nung.
Dầu FO nặng có độ nhớt rất cao với dải đo rộng, từ 250 – 7000 đơn vị Gỗ Đỏ tiêu chuẩn.
Ngoài ra, dầu Mazut còn được phân chia theo hàm lượng lưu huỳnh và độ nhớt động học, cụ thể như sau:
Biểu tượng | Hàm lượng lưu huỳnh | Độ nhớt động học (50 độ C) |
FO N1 | 2% | 87 |
FO N2A | 2% | 87-180 |
FO N2B | 2-3,5% | 87-180 |
FO N3 | 2-3,5% | 180-380 |
4.Chất lượng dầu Mazut cần đáp ứng những tiêu chuẩn gì?
Để dầu Mazut có chất lượng tốt cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau:
4.1. Xử lý nhiệt
Giá trị gia nhiệt cho biết hiệu suất đốt cháy của nhiên liệu và được xác định theo tiêu chuẩn ASTM D240. Đây được coi là một trong những tính chất quan trọng nhất của dầu Mazut.
4.2.Hàm lượng lưu huỳnh
Vì hàm lượng lưu huỳnh thường rất cao khoảng 4 – 5% nên ảnh hưởng không tốt đến chất lượng thép. Vì vậy, ASTM D129 là phương pháp tiêu chuẩn để xác định hàm lượng lưu huỳnh.
Hàm lượng hợp chất lưu huỳnh trong dầu FO càng thấp thì càng tốt, với xu hướng ăn mòn của nhiên liệu được xác định dựa trên thử nghiệm ăn mòn tấm đồng (ASTM D130).
4.3.Độ nhớt
Vì độ nhớt ảnh hưởng trực tiếp đến mức nhiên liệu phun thành sương nên ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cháy hoàn toàn khi đốt nhiên liệu. Dựa vào phương pháp xác định độ nhớt động học ASTM D445 và độ nhớt Saybolt ASTM D88 để tìm hiểu.
Sau khi xác định được độ nhớt, chúng ta có thể biết được điều kiện vận chuyển, xuất nhập, bơm nguyên liệu và mức độ gia nhiệt cần thiết trước khi phun vào lò. Thông thường, độ nhớt được xác định bằng tiêu chuẩn ASTM D445.
4.4. Nhiệt độ bốc cháy
Nhiệt độ đốt sẽ biểu thị các thông tin liên quan đến nhiệt độ cao nhất cho phép lưu trữ, bảo quản nhiên liệu lò mà không gây nguy hiểm cháy nổ, được xác định theo tiêu chuẩn ASTM D93.
4.5. Biến động
Còn đối với dầu FO nặng, do ở dạng cặn nên không được đề cập. Còn đối với dầu FO nhẹ thì độ bay hơi cần phải luôn ổn định.
4.6. Điểm đóng băng và điểm sương
Điểm đóng băng thường có nhiệt độ thấp hơn điểm sương và điểm sương là điểm nhiệt độ mà tại đó các tinh thể nhiên liệu và parafin hình thành không thể chảy được. Ngoài ra, điểm sương và điểm đóng băng còn chỉ ra giới hạn cho việc vận chuyển nhiên liệu từ thùng tới lò.
Căn cứ vào nhiệt độ đông lạnh để lựa chọn phương pháp bơm chuyển, hệ thống gia nhiệt và hệ thống xuất nhập kho phù hợp được xác định theo tiêu chuẩn ASTM D97.
4.7.Cặn cacbon
Được xác định dựa trên tiêu chuẩn ASTM D189.
4.8. Hàm lượng tro
Hàm lượng tro được xác định theo tiêu chuẩn ASTM D482, tùy thuộc vào chất lượng nguyên liệu thô và phương pháp chế biến nhiên liệu đó.
4.9.Nước và tạp chất cơ học
Tạp chất cơ học được xác định theo tiêu chuẩn ASTM D473 và hàm lượng nước theo tiêu chuẩn ASTM D95. Hàm lượng nước tổng số và tạp chất cơ học sẽ được xác định theo tiêu chuẩn ASTM D1796.
5.Vai trò của dầu Mazut trong cuộc sống/
Một trong những nhiên liệu quan trọng trong nhà máy điện
Dầu Mazut là loại nhiên liệu có vai trò quan trọng trong các lò đốt ống khói hoặc lò bay hơi trong các nhà máy điện hoặc nhà máy công nghiệp cần lượng nhiệt lớn.
Ngoài ra, loại dầu này còn là nguồn nhiên liệu cho các tàu vận tải biển.
Thường dùng cho tàu vận tải biển
Ngoài ra, dầu Mazut còn là nguyên liệu cho một số phương tiện giao thông và dầu hỏa dùng trong lò nung gia đình, nồi hơi,…
Tham gia vào quá trình sản xuất nhiên liệu từ cao su phế thải theo công nghệ Nhật Bản.
Ứng dụng sản xuất nhiên liệu từ cao su thải
6.Dầu Mazut có nguy hiểm không?
Vì dầu Mazut là sản phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên hóa thạch nên có thể gây hại cho sức khỏe con người cũng như môi trường nếu không sử dụng đúng cách.
Trong quá trình đốt dầu nhiên liệu sẽ sinh ra một loại khí có hại cho môi trường đó là khí SO2 do dầu FO có chứa lưu huỳnh.
Tiếp xúc trực tiếp với dầu Mazut có thể gây tổn thương đường hô hấp, phế quản, vòm họng hoặc viêm phổi. Nếu nghiêm trọng hơn, dầu Mazut có thể là nguyên nhân tiềm ẩn gây ung thư.
Vì vậy, bạn cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định trong quá trình sử dụng và bảo quản, kết hợp với các biện pháp an toàn cho người lao động, để tránh những tác hại của dầu Mazut đối với con người và môi trường xung quanh.
7. Những lưu ý quan trọng khi sử dụng và bảo quản dầu Mazut
Mặc dù dầu Mazut được sử dụng rộng rãi nhưng nó vẫn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường. Vì vậy, việc sử dụng và bảo quản cẩn thận là thực sự cần thiết.
Bảo quản dầu Mazut trong thùng, thùng chuyên dụng có nắp đậy kín.
Tránh rò rỉ, đổ tràn trong quá trình vận chuyển tránh gây ô nhiễm môi trường.
Bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát để tránh tích tụ Hydrogen Sulfide.
Thuốc lá, lửa, thiết bị cầm tay hoặc thiết bị viễn thông đều bị cấm trong khu vực chứa dầu hoặc máy bơm đổ dầu.
Trang bị đầy đủ các thiết bị bảo hộ cho người lao động như găng tay, khẩu trang, khẩu trang,… trong quá trình tiếp xúc và sử dụng dầu FO.
Trường hợp không may dầu Mazut dính vào mắt, da, quần áo cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời.
Trên đây là những kiến thức quan trọng liên quan đến dầu Mazut là gì. Hy vọng những thông tin mà Đông Á chia sẻ sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về loại dầu này. Cùng với đó là những lưu ý khi sử dụng, bảo quản hóa chất trong cuộc sống để tránh những sự cố đáng tiếc.
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.
