Nghề nuôi tôm là nghề rất phát triển ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Đây là nghề mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho người dân. Tuy nhiên, cũng như các ngành nghề khác, nuôi tôm cũng có những khó khăn nhất định. Vậy khó khăn của người nuôi tôm là gì? Hãy cùng tìm hiểu và tìm ra giải pháp.

Khó khăn của người nuôi tôm ở ĐBSCL

Khó khăn của người nuôi tôm

Nuôi tôm từng là động lực kinh tế mạnh mẽ cho người nuôi tôm ở đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, những năm gần đây người nuôi tôm gặp rất nhiều khó khăn, cụ thể:

Thời tiết thay đổi thất thường

Thời tiết là yếu tố bất lợi nhất đối với người nuôi tôm, nhất là khi thời tiết trái vụ, dự báo không chính xác khiến người nuôi tôm không theo kịp. Một số diễn biến thời tiết bất thường mà người nông dân thường gặp phải là:

• Nhiệt độ thay đổi: Nhiệt độ thay đổi không đều có thể ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của tôm. Nhiệt độ cao hay thấp không đúng mùa có thể khiến sức khỏe tôm suy giảm, từ đó làm giảm năng suất cây trồng.
• Mưa lớn và lũ lụt: Mưa lớn và lũ lụt có thể làm tăng lượng nước trong ao. Điều này không chỉ gây mất cân bằng hệ sinh thái ao nuôi mà còn làm giảm chất lượng nước, dẫn đến chất lượng tôm giảm sút.
• Thời tiết khắc nghiệt: Bão, gió mạnh, lốc xoáy có thể gây thiệt hại trực tiếp đến hệ thống nuôi tôm, làm hư hỏng các thiết bị, máy móc phục vụ hoạt động nuôi tôm.
• Thay đổi độ mặn của nước: Thời tiết thất thường có thể khiến độ mặn của nước thay đổi đột ngột, ảnh hưởng đến sức khỏe và làm tăng nguy cơ mắc bệnh cho tôm.

Dịch bệnh

Dịch bệnh trên tôm ngày càng diễn biến phức tạp, đặc biệt là bệnh hoại tử gan tụy và bệnh EHP. Các loại virus gây bệnh này có xu hướng kháng thuốc và sức tàn phá của chúng đối với tôm là rất lớn. Di chứng của bệnh EHP cũng là nguyên nhân gây ra bệnh phân trắng.

Chi phí nuôi tôm cao

Thức ăn tôm vẫn chiếm tỷ trọng khá cao trong giá thành sản xuất, dao động từ 65 – 70% giá nuôi tôm công nghiệp và khi qua trung gian, mức giá này cũng tăng lên 20 – 30%. % so với giá gốc.

Ngoài giá thức ăn, chi phí cho con giống, tiền điện để vận hành máy phát điện bơm nước, thổi khí, tạo điện… cũng rất lớn. Điều này đã khiến lợi nhuận cuối cùng mà người nông dân nhận được giảm đi rất nhiều.

Hệ thống cơ sở hạ tầng còn nghèo nàn, thiếu thốn

Nhiều vùng nuôi tôm chưa được đầu tư cơ sở hạ tầng đảm bảo, hệ thống thủy lợi phục vụ nuôi tôm chủ yếu được sử dụng kết hợp với hệ thống thủy lợi phục vụ hoạt động sản xuất nông nghiệp. Đó là lý do tại sao hệ thống này không đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật. Hệ thống cấp thoát nước không đảm bảo, vùng nuôi thâm canh không có ao xử lý nước nên dễ xảy ra dịch bệnh.

Môi trường nước ao nuôi tôm bị ô nhiễm

Môi trường nước nuôi tôm bị ô nhiễm

Môi trường ao nuôi tôm bị ô nhiễm không chỉ làm giảm chất lượng tôm mà còn gây bùng phát dịch bệnh, gây thiệt hại lớn về kinh tế.

Hiện nay, hầu hết các hộ nuôi tôm siêu thâm canh đều chưa có biện pháp xử lý nước tại nguồn cấp vào ao nuôi, cũng không có biện pháp phân loại chất thải mà chỉ thải trực tiếp ra môi trường. Điều này đã làm ô nhiễm môi trường nước sông, kênh rạch. Theo lưu thông, các chỉ số nguy hiểm này tiếp tục tồn tại trong nguồn nước cung cấp cho ao nuôi tôm.

Chất lượng hạt kém

Cây con không khỏe mạnh hoặc mang mầm bệnh có thể lây sang con giống khỏe mạnh, gây thiệt hại lớn cho toàn bộ trang trại nuôi tôm. Lựa chọn giống kém có thể dẫn đến suy giảm chất lượng di truyền, từ đó ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng và khả năng chống stress của tôm.

Nguồn nhân lực không đủ

Sự thiếu hụt nguồn nhân lực là một trong những thách thức lớn đối với ngành nuôi tôm hiện nay. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra tình trạng này:

• Công việc nặng nhọc, yêu cầu kỹ thuật cao: Nghề nuôi tôm đòi hỏi người nuôi tôm phải làm việc ngoài trời và hiểu biết các kiến ​​thức kỹ thuật về quản lý môi trường, chăm sóc tôm cũng như xử lý chất thải. Vấn đề sức khỏe tôm.
• Thu nhập thấp: Một số trường hợp, thu nhập từ nuôi tôm chưa cao so với mặt bằng chung của vùng. Điều này đã khiến ngành này không còn hấp dẫn người lao động.
• Thiếu sự hỗ trợ và đào tạo: Một số vùng nuôi không nhận được sự hỗ trợ từ chính phủ hoặc các tổ chức trong việc đào tạo và phát triển kỹ năng cho người lao động trong ngành.
• Thiếu sức hấp dẫn với thế hệ trẻ: Nghề nuôi tôm thường bị coi là lao động chân tay. Vì thế nó ít được giới trẻ quan tâm.

Thiếu nước cho canh tác

Ở một số vùng, việc cấp nước cho ao nuôi không thuận tiện. Điều này đã gây khó khăn cho việc thay nước ao nuôi tôm.

Giải pháp khắc phục khó khăn trong nuôi tôm hiệu quả

Giải pháp tháo gỡ khó khăn cho người nuôi tôm

Để khắc phục những khó khăn trên, người nuôi tôm cần chú ý các vấn đề sau:

• Tuân thủ tiến độ nuôi tôm hàng năm, đầu tư khảo nghiệm con giống trước khi nuôi để giảm thiểu thiệt hại do dịch bệnh phát sinh từ nguồn giống bị nhiễm bệnh.
• Nghiên cứu tính năng, công dụng, thành phần của các sản phẩm trên thị trường để đưa ra quyết định chính xác.
• Áp dụng các biện pháp canh tác phù hợp với thực trạng ô nhiễm môi trường nước và thiếu nước cho chăn nuôi hiện nay.
• Nâng cao chất lượng con giống: Đầu tư nghiên cứu phát triển để nâng cao chất lượng con giống, tăng khả năng chống chịu stress cho con giống. Xây dựng chương trình chọn lọc di truyền và sử dụng kỹ thuật nhân giống tiên tiến để đảm bảo giống tạo ra khỏe mạnh, có khả năng sinh trưởng tốt.
• Ứng dụng công nghệ cao vào quản lý: Sử dụng công nghệ thông minh và tự động hóa trong quản lý ao nuôi tôm nhằm tăng hiệu suất và giảm thiểu rủi ro. Hệ thống giám sát từ xa, cảm biến và tự động hóa quy trình nuôi tôm có thể giúp cải thiện đáng kể hiệu quả quản lý và tăng năng suất cây trồng.
• Tăng cường quản lý môi trường: Đảm bảo người nuôi tôm thực hiện các biện pháp tuân thủ các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường và quản lý tài nguyên nước. Đầu tư vào hệ thống xử lý nước thải và tối ưu hóa việc sử dụng nước cũng là một cách giảm tác động tiêu cực đến môi trường.
• Các ngành cần tích cực tuyên truyền, khuyến khích người nuôi tôm xây dựng hệ thống xử lý chất thải, nước thải trước khi thải ra môi trường bên ngoài. Ngoài ra, cần tăng cường quản lý từng vùng nuôi và công tác phòng, chống dịch bệnh trên tôm để phục vụ sản xuất tốt hơn.
• Phối hợp với các sở, ngành, tổ chức cấp huyện và Ủy ban nhân dân xã, thị trấn tuyên truyền đến nông dân về việc đáp ứng điều kiện nuôi tôm siêu thâm canh.
• Chỉ đạo cán bộ phụ trách địa phương phối hợp với UBND xã, thị trấn thường xuyên kiểm tra, hướng dẫn, thẩm định các hộ nuôi tôm siêu thâm canh.

Trên đây là những khó khăn của người nuôi tôm và cách giải quyết. Hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích với người dân trong quá trình nuôi tôm an toàn.

Nguyễn Lân Dũng

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.