Table of Contents
1. Tìm hiểu pH là gì?
Trước khi tìm hiểu cách đo độ pH của nước, chúng ta hãy nói ngắn gọn về khái niệm độ pH. pH là đơn vị đo độ axit và độ bazơ (độ kiềm) trong dung dịch và đất. Xác định độ axit, bazơ trong môi trường đất, nước là điều kiện tiên quyết cho nhiều hoạt động trong cuộc sống như trồng cây, sinh hoạt, bảo vệ sức khỏe,…
Thang đo pH bắt đầu từ 0 và kết thúc ở 14. Mức cân bằng là 7 điểm (điểm trung tính). Từ 0 đến 7 nghĩa là dung dịch có độ axit tăng dần, khi pH về 0 là dung dịch có tính axit mạnh nhất và từ 7 đến 14 nghĩa là dung dịch có tính kiềm ngày càng cao, khi pH đạt tới 14 là độ kiềm cao nhất.
pH là đơn vị đo độ axit và độ bazơ (kiềm) trong dung dịch và đất
Về độ pH của nước, mỗi giá trị pH sẽ có tính axit và kiềm gấp 10 lần. Ví dụ, nước tinh khiết có độ pH trung tính là 7, cà phê có độ pH là 5, sữa tươi có độ pH là 6. Điều này có nghĩa là cà phê có độ axit cao gấp 10 lần sữa và axit gấp 100 lần so với nước tinh khiết. .
Trong nước thường có hai chất: axit và muối hòa tan. Tùy theo loại nước mà liều lượng sử dụng của 2 chất này là khác nhau. Vì vậy, độ pH của nước có thể thấp hơn hoặc cao hơn mức cân bằng. Muối hòa tan cũng là chất góp phần tạo nên mùi vị của nước, khiến nước uống có vị khác với nước cất.
2. Độ pH an toàn trong nước uống là bao nhiêu?
Nguồn nước uống và sinh hoạt thường không cố định. Vì vậy, độ pH của nước không cố định ở một con số nào đó. Nó sẽ thay đổi tùy thuộc vào điều kiện môi trường, thời tiết và tác động trực tiếp từ con người. Theo khuyến cáo của WHO – Tổ chức Y tế Thế giới, độ pH của nước nên được giữ ở mức từ 6,5 – 8 để đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người. Nếu độ pH của nước quá thấp hoặc quá cao là dấu hiệu nguồn nước bị ô nhiễm bởi hóa chất hoặc nước chứa nhiều tạp chất và chưa được lọc kỹ.
Theo khuyến cáo của WHO – Tổ chức Y tế Thế giới, độ pH của nước nên được giữ ở mức 6,5 – 8 để đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người.
Nước quá kiềm hoặc quá axit đều có hại cho sức khỏe con người. Nước có tính kiềm cao sẽ có mùi vị khó chịu, dễ làm tắc nghẽn, hư hỏng đường ống, máy móc, máy bơm nước. Nước có tính axit cao sẽ ăn mòn các thiết bị kim loại, khiến nước bị nhiễm kim loại nặng, gây hại cho sức khỏe.
Các nhà cung cấp nước sinh hoạt tại các thành phố luôn có quy trình, quy định để theo dõi định kỳ độ pH của nước. Điều này đảm bảo an toàn cho cuộc sống của người dân, đồng thời cũng hạn chế những sự cố phát sinh.
3. Độ pH của một số loại nước phổ biến hiện nay
Cùng tìm hiểu độ pH của một số loại nước uống phổ biến trong gia đình hiện nay
Nước máy
Nước máy có thể được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau bao gồm nước mưa, nước ngầm hay nước mặt (từ hồ, ao,…). Nước máy được lọc tại nhà máy nước, xử lý hóa học và lọc để tiêu diệt tạp chất, mầm bệnh gây hại, sau đó truyền đến các gia đình dưới dạng nước sinh hoạt. Tùy theo khu vực mà thành phần nước có khác nhau. Độ pH của nước máy được quy định ở mức 7,5 điểm
Độ pH của nước máy được quy định ở mức 7,5 điểm
Nước đóng chai
Sự khác biệt giữa nước đóng chai và nước máy là nước đóng chai phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn sức khỏe theo quy định. Độ pH của nước đóng chai thường nằm trong khoảng 6,5 – 7,5 điểm
Độ pH của nước đóng chai thường nằm trong khoảng 6,5 – 7,5 điểm
nước RO
Nước RO được hình thành theo nguyên lý thẩm thấu ngược. Thẩm thấu là quá trình dung môi (chất hòa tan trong chất lỏng) di chuyển từ vùng có nồng độ cao đến vùng có nồng độ thấp hơn qua màng bán thấm. Thẩm thấu ngược là cách nước được đẩy qua màng bán thấm bằng máy bơm. Phần nước không thể đi qua màng này nghĩa là phần nước chứa tạp chất lớn. Phần cặn cuối cùng là nước tinh khiết. Nước RO có độ pH từ 5 – 7 điểm.
Nước RO có độ pH từ 5 – 7 điểm
Nước kiềm
Nước kiềm là lựa chọn được nhiều gia đình lựa chọn thời gian gần đây vì lợi ích sức khỏe của nó đối với người mắc các bệnh như: trào ngược axit, tiểu đường, cholesterol cao… Nước kiềm giúp duy trì lượng đường trong máu. Độ pH trong cơ thể và làm chậm quá trình lão hóa của da. Độ pH của nước kiềm vào khoảng 8 – 9 điểm.
Độ pH của nước kiềm khoảng 8 – 9 điểm
4. Tìm hiểu 3 cách đo pH nước tại nhà dễ dàng và hiệu quả
Có nhiều cách khác nhau để đo độ pH. Đông Á xin liệt kê những cách đo pH nước đơn giản để các gia đình có thể tự thực hiện tại nhà như sau:
4.1 Cách đo độ pH của nước: Dùng giấy quỳ
Giấy quỳ là một phương pháp kiểm tra độ pH rất phổ biến và được sử dụng phổ biến. Giấy quỳ tím là loại giấy được làm từ địa y. Bạn chỉ cần cho mẫu nước muốn kiểm tra độ pH vào một chiếc cốc nhỏ, sau đó nhúng giấy quỳ vào nước.
Khi giấy quỳ tím tiếp xúc với nước kiềm sẽ chuyển sang màu xanh (pH > 7).
Giấy quỳ tím tiếp xúc với nước có tính axit cao sẽ chuyển sang màu đỏ (pH
Giấy quỳ tím không đổi màu khi gặp nước trung tính (pH=7)
Sử dụng giấy quỳ để kiểm tra pH có chi phí rẻ, dễ thực hiện và không đòi hỏi quá nhiều kiến thức chuyên môn. Tuy nhiên, quỳ đỏ không thể đưa ra con số chính xác về độ pH của nước. Bạn chỉ có thể xác định độ axit, độ kiềm của nước qua màu sắc, đoán độ pH của nước qua mật độ giấy quỳ.
Sử dụng giấy quỳ để kiểm tra pH là phương pháp rẻ tiền, dễ thực hiện và không đòi hỏi quá nhiều kiến thức chuyên môn.
4.2 Cách đo độ pH của nước: Sử dụng que thử pH
Bên cạnh việc đo độ pH của nước bằng giấy quỳ, que thử pH cũng là phương pháp đo phổ biến. Cùng một loại giấy nhưng que thử pH có màu sắc khác nhau tùy theo mức độ trên thang đo pH. Khoảng màu trong mức độ thay đổi là 0,5 đơn vị, kết quả này cụ thể và chính xác hơn giấy quỳ.
Bạn cho mẫu nước kiểm tra độ pH vào cốc rồi nhúng que thử vào đó. Que thử sẽ trả về kết quả sau 2 phút bằng cách đổi màu. Bạn dựa vào màu sắc trên que thử và màu pH để so sánh với nhau để có kết quả số liệu chính xác.
Que thử pH có màu sắc khác nhau tùy theo mức độ trên thang pH
4.3 Cách đo pH trong nước: Dùng bút thử pH
Bút thử pH là phương pháp phổ biến được các gia đình ưa chuộng hiện nay. Giá máy đo pH không cao, chỉ từ 100.000đ – 200.000đ/cái nhưng có thể đo chính xác các con số chỉ trong thời gian ngắn.
Chỉ cần dùng đầu dò của bút thử nhúng vào mẫu nước, màn hình điện tử sẽ hiển thị số pH chính xác đến chữ số thập phân.
Để đảm bảo máy hoạt động chính xác, lần đầu tiên bạn đo, hãy hiệu chỉnh máy bằng cách thử nước cất. Nếu kết quả là 7.0 nghĩa là máy đã được hiệu chuẩn và sẽ cho kết quả chính xác.
Máy đo pH có thể đo chính xác con số chỉ trong thời gian ngắn
4.4 Cách đo pH trong nước: Dùng dung dịch đổi màu
Trong hóa học, có 3 loại dung dịch có thể dùng để đo nồng độ pH của nước. Bạn có thể sử dụng 1 trong 3 loại chất sau:
Methyl Red: dùng dung dịch này để kiểm tra độ pH của nước. Nếu dung dịch chuyển sang màu đỏ chứng tỏ độ pH của nước
Bromothymol Blue: Nếu pH bằng 8, dung dịch sẽ chuyển sang màu xanh hoàn toàn.
Phenolphtalein: Dung dịch sẽ chuyển sang không màu nếu pH
Có thể dùng dung dịch đổi màu để kiểm tra độ pH trong nước
5. Độ pH của nước ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe?
Cơ thể con người có độ pH tiêu chuẩn, độ pH trong máu người là 5,5. Vì vậy, nước uống và nước sinh hoạt tiếp xúc với da cũng cần phải có độ pH phù hợp nhất định. Trong nhiều trường hợp bệnh lý, độ pH quá cao hoặc quá thấp đều là nguyên nhân gây bệnh. Sử dụng nước có độ pH chênh lệch nhiều so với cơ thể sẽ phá hủy cân bằng nội môi của mỗi người, gây tác động tiêu cực đến các quá trình sinh học.
Dưới đây là những hậu quả của việc sử dụng nước có độ pH quá cao hoặc quá thấp trong thời gian dài:
Nước có độ pH thấp (có tính axit):
Loét dạ dày
Bệnh gout
bệnh thấp khớp
Bệnh ngoài da
Bệnh da đầu
Bệnh trĩ
Đau đầu mãn tính
Nước có độ pH cao (kiềm):
Trên đây là những thông tin về tầm quan trọng của pH trong nước sinh hoạt, nước uống và cách đo pH nước tại nhà đơn giản. Hãy chọn nguồn nước có độ pH phù hợp cho sinh hoạt và thường xuyên đo độ pH trong nước để đảm bảo sức khỏe.
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.
